Είσαι από αυτούς που πάντα μαγευόντουσαν από το πλήθος των αστεριών που μπορεί να δει κάποιος με γυμνό μάτι μια καλοκαιρινή νύχτα; Τότε ξέρεις καλά πως αν βρεθείς μακριά από την πόλη που τα φώτα της εμποδίζουν το μάτι σου να εντοπίσει το πλήθος των αστεριών που υπάρχουν εκεί πάνω, θα δεις τον πραγματικό κόσμο μια σκοτεινής νύχτας.
Έχεις καταφέρει ποτέ να τα μετρήσεις; Είναι κάπως δύσκολο! Έχεις σκεφτεί ποτέ ότι κάποιος άλλος έχει κάνει την καταμέτρηση για εσένα; Κι όμως, σχεδόν 10.000 αστέρια υπάρχουν εκεί ψηλά που μπορείς να εντοπίσεις με γυμνό μάτι!
Βγες λοιπόν έξω μόλις νυχτώσει για τα καλά και θα ορκιστείς ότι υπάρχουν χιλιάδες αστέρια στον ουρανό. Πάρα πολλά για να μετρηθούν. Ο ερευνήτρια αστρονόμος Dorrit Hoffleit του Πανεπιστημίου Yale, ήταν η συγγραφέας του «Bright Star Catalogue», μια συλλογή με πληροφορίες σχετικά με τα 9.110 φωτεινότερα αστέρια στον ουρανό, που συντάχτηκε πριν από δεκαετίες. Ταξινομούνται αστέρια ορατά από τη Γη μεγέθους 6,5, που είναι το όριο ορατότητας με γυμνό μάτι, για το μεγαλύτερο μέρος των ανθρώπων.
Ίσως σας εκπλήσσει όταν το διαβάζετε, όμως το σύνολο των ορατών αστεριών σε όλο τον ουρανό, συμπεριλαμβανομένων και των δυο ημισφαιρίων, είναι 9096. Δεδομένου ότι μπορούμε να δούμε μόνο το ήμισυ την ουράνιας σφαίρας ανά πάσα στιγμή, αναγκαστικά θα διαιρέσουμε τον αριθμό αυτό στα δύο για να καταλήξουμε σε 4.548 αστέρια, ορατά ανάλογα την εποχή. Στον βόρειο και στον νότιο πόλο 4.500 αστέρια είναι ορατά κάθε νύχτα κατά τη διάρκεια του έτους με καθαρό ουρανό.
Οι αστρονόμοι χρησιμοποιούν κλίμακα μεγέθους για τη μέτρηση των αστεριών και τη φωτεινότητα των πλανητών, ορίζοντας κατά αυτό τον τρόπο το πόσο ορατά είναι τα ουράνια σώματα. Όσο μεγαλύτερο είναι το απόλυτο μέγεθος, τόσο πιο αχνό σε ορατότητα είναι το αστέρι. Συνεπώς, αν ένα αντικείμενο έχει θετικό (+) μέγεθος, τότε είναι λιγότερο ορατό από ένα αντικείμενο που του έχει ανατεθεί αρνητικό (-) μέγεθος, πράγμα που δηλώνει ότι είναι πολύ φωτεινό και ορατό.
Για παράδειγμα:
- Ο Ήλιος έχει απόλυτο μέγεθος 4,78 μιας και δεν είναι ορατός την νύχτα.
- Ο Δίας έχει απόλυτο μέγεθος -2.5.
- H Αφροδίτη έχει απόλυτο μέγεθος -4,4.
- Η Πανσέληνος έχει απόλυτο μέγεθος -12,7.
Φαντάσου ότι στην πραγματικότητα ο αριθμός των αστεριών που μπορεί να δει κανείς με γυμνό μάτι δεν είναι πραγματικά εντυπωσιακός. Σκέψου πόσα περισσότερα αστέρια θα μπορούσες να δεις με ένα ζευγάρι κιάλια ή με ένα τηλεσκόπιο. Το σύνηθες όριο ορατών αστεριών για ένα ζευγάρι κιάλια 50 χιλιοστών είναι απόλυτου μεγέθους 9 και ανοίγει μπροστά σας τη θέα 217.000 αστεριών, αναφερόμενοι σε ολόκληρη την ουράνια σφαίρα. Εντυπωσιάστηκες; Ένα τηλεσκόπιο 3-ιντσών μπορεί να σου αποκαλύψει έναν θησαυρό! 5,3 εκατομμύρια ουράνιων σωμάτων μάλλον είναι αρκετά για απολαμβάνετε τη θέα τους για πολλές ζωές.
Τολμάς να μετρήσουμε κι άλλο; Σε νύχτες με πολύ καθαρό ουρανό, μπορείς να φτάσεις σε απόλυτο μέγεθος 16 με ένα τηλεσκόπιο 15-ιντσών για ορατότητα 380 εκατομμυρίων αστεριών. Μόνο τα μισά μπορείς να δεις στην πραγματικότητα αλλά ποιος μετράει πια!